Ολοκληρώνοντας
την βασική παρουσίαση και σύγκριση των δύο χαρακτηριστικών μορφών της
αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας, δηλαδή την Γαλλική Προεδρική και τη Ελληνική
Προεδρευομένη, έχοντας βγάλει και τα αναγκαία συμπεράσματα το ερώτημα που
επανέρχεται για μία ακόμη φορά είναι: Τι μέλλει γενέσθαι;
Το ερώτημα αυτό
γίνεται ιδιαίτερα επίκαιρο όταν έχει γίνει αντιληπτό (ελπίζω τουλάχιστον, μετά
και όλα αυτά τα χρόνια της κρίσης) το που οδήγησαν την χώρα και τους ανθρώπους
της οι παλινωδίες του πολιτικού συστήματος που, αν και φέρει το μεγαλύτερο
μέρος της ευθύνης, εξακολουθεί να πορεύεται, στη πλειονότητα του, ακόμη με
πυξίδα το κομματικό όφελος, την παραμονή όσο το δυνατόν περισσότερο στην
εξουσία και την αποφυγή, με οποιονδήποτε τρόπο και μέσο, οτιδήποτε θα είχε για
αυτό πολιτικό κόστος!
Το παραπάνω ερώτημα
όμως γίνεται και ιδιαίτερα επιτακτικό, δεδομένου ότι ετοιμάζεται στην επόμενη
βουλευτική περίοδο η καθιέρωση (άκουσον, άκουσον) της απλής (και άδολης
κομματικά;) αναλογικής, λες και, παραφράζοντας λίγο αυτό που λέει ο λαός, δεν
μας έφθανε που είναι στραβό το κλήμα, ήρθε να το φάει κι ο γάιδαρος, μιας και
οι αποτυχημένες εφαρμογές του εκλογικού αυτού συστήματος στη χώρα μας, αλλά και
αλλού, και οι μακρές περίοδοι πολιτικής αστάθειας που αυτό συνεπάγεται, δεν
σημαίνουν τίποτε για τους υποστηρικτές του, αφού για αυτούς τι είναι ο πόνος
της χώρας μπροστά στα μικροκομματικά τους συμφέροντα;
Είναι καιρός λοιπόν
να κάτσουμε και να σκεφτούμε το όλο θέμα όχι μόνον σοβαρά, αλλά πολύ σοβαρά,
γιατί, εντάξει, έχουμε κάνει λάθη, εγκρίνοντας αυτά που εκάστοτε μας πρότειναν
και δίνοντας πίστη σε κάθε τι που μας έλεγαν, και τα λάθη αυτά τα πληρώσαμε και
τα πληρώνουμε, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η κατάσταση αυτή πρέπει να
διαιωνίζεται για χάρη κομματικών συμφερόντων και όλων αυτών των ατόμων που αυτό
κυρίως που τους απασχολεί είναι το κόμμα τους και το δικό τους συμφέρον.
Υπάρχει όμως
ένα πρόβλημα: τι πρέπει να αλλάξει; Γιατί
το θέμα είναι, παραφράζοντας κάπως τα γνωστά λόγια του Μαρξ, δεν αρκεί να
καταλάβουμε τι συμβαίνει, το ζήτημα είναι τι κάνουμε για να το αλλάξουμε!
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Όπως έχουμε
αναφέρει και αλλού στα άρθρα αυτού του blog, για να λύσεις ένα πρόβλημα υπάρχει
μια απλή, αλλά εξαιρετικά βασική αρχή: πρέπει να καθορίσεις ποιο είναι το
πρόβλημα!
Πιστεύω λοιπόν να καταλαβαίνετε ότι η βασική
αιτία των προβλημάτων μας δεν είναι απλά τα κόμματα και το πάθος τους να
ανέλθουν στην εξουσία· αυτά είναι παράγωγα του προβλήματος. Το πραγματικό πρόβλημα
είναι η ίδια η μορφή της αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας που υπάρχει στη χώρα
μας, είναι η Προεδρευομένη Κοινοβουλευτική
Δημοκρατία!
Ναι, αυτό είναι
το βασικό πρόβλημα· είναι όμως μόνο αυτό; Όχι, είναι και άλλα που υπάρχουν μέσα
στο ίδιο το Σύνταγμα και πρέπει να αλλάξουν. Τι προτείνεται λοιπόν;
Αλλαγή
της μορφής της αντιπροσωπευτική Δημοκρατίας
Προτείνεται,
μετά τα όσα έχουμε αναφέρει στις δύο σχετικές αναρτήσεις που προηγήθηκαν, αλλαγή
της υπάρχουσας μορφής πολιτεύματος που έχουμε, δηλαδή της Προεδρευομένης
Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, και καθιέρωση
της αντίστοιχης Προεδρικής, σύμφωνα με το Γαλλικό πρότυπο, ως προς την εκλογή
και τις εξουσίες του Προέδρου, την ίδια και σχεδόν ταυτόχρονη διάρκεια της
προεδρικής και βουλευτικής εκλογικής θητείας και βασικά τον καθορισμό του
τρόπου παραγωγής νομοθετικού έργου.
Αυτό όμως δεν
είναι έτσι απλό, δεδομένου ότι σύμφωνα με το άρθρο 110, §1 του
Συντάγματος μας η μορφή του πολιτεύματος, που ορίζεται σαφώς με το άρθρο 1,
§1, δεν υπόκειται σε αναθεώρηση. Ο τρόπος μετάβασης, εννοείται ο νόμιμος, απαιτεί
δημοψήφισμα και συντακτική Βουλή.
Παράλληλα όμως,
πρέπει να τεθούν περιορισμοί και να υπάρξουν συνταγματικές αλλαγές, πολλές από
τις οποίες επιβάλλεται να εφαρμοστούν ανεξάρτητα από την μορφή της
αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας που θα ισχύσει, όπως αυτές που προτείνονται
παρακάτω:
A.
Περιορισμοί
1. Οι θητείες Προέδρου και βουλευτών να έχουν τετραετή διάρκεια·
2.
Οι βουλευτές θα έχουν το δικαίωμα επανεκλογής μόνο τρεις
συνεχόμενες ή τέσσερις φορές συνολικά·
3.
Η συνολική διάρκεια της πρωθυπουργικής και υπουργικής θητείας δεν
μπορεί να ξεπερνά δύο συνεχόμενες θητείες·
4.
Όσοι επιλεγούν για κυβερνητικές θέσεις, αποκλείονται του δικαιώματος
να υποβάλλουν υποψηφιότητα στις επόμενες εκλογές ως βουλευτές.
B.
Θεσμοθέτηση ελεγκτικών
Οργάνων
Λόγω της
μειωμένης σπουδαιότητας του ρόλου, με βάσει την υπάρχουσα διεθνή εμπειρία, που
παίζει ο θεσμός της Γερουσίας στη ομαλή λειτουργία του πολιτεύματος, αλλά και της
πολυπλοκότητας και ιδιαίτερα του κόστους και που συνεπάγεται η καθιέρωση ενός
τέτοιου θεσμού για την Ελλάδα, προτείνεται η αλλαγή του πολιτεύματος να μην
συμπεριλάβει και ένα τέτοιο θεσμό.
Αντίθετα όχι
μόνον επιβάλλεται η καθιέρωση του θεσμού του Συνταγματικού Δικαστηρίου, αλλά αυτό
πρέπει να έχει και διευρυμένες αρμοδιότητες. Αυτό, όπως στο Γαλλικό σύστημα, θα
απαρτίζεται από εννέα μέλη εννεαετούς θητείας, με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας,
τον Πρόεδρο της Βουλής αλλά και τον αρχηγό του δεύτερου μεγαλύτερου κόμματος,
μέλος του οποίου όμως δεν συμμετέχει στην κυβέρνηση, να έχουν το δικαίωμα να διορίζουν
κάθε τρία χρόνια από ένα μέλος. Κατά τα λοιπά θα ισχύουν όσα και στην Γαλλική
Προεδρική Δημοκρατία.
Γ. Βασικές αλλαγές και προσθήκες σε άρθρα του
Συντάγματος
Φθάνει όμως να
αλλαχθεί μόνο η μορφή του πολιτεύματος με τους περιορισμούς και θεσμοθέτηση
Οργάνων που αναφέραμε παραπάνω; Σίγουρα όχι. Πρέπει και μπορεί οι αλλαγές που θα
γίνουν να περιλάβουν και το υπάρχον Σύνταγμα με αλλαγές ή προσθήκες Άρθρων, ακόμη
και αν, όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, δεν αλλάξει η μορφή της
αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας που ισχύει σήμερα.
Ποιες είναι
όμως οι βασικές τουλάχιστον αλλαγές που προτείνεται να ενταχτούν στο Σύνταγμα; Αν
και δεν είμαστε συνταγματολόγοι, ούτε διεκδικούμε τέτοιο τίτλο, μερικές από τις
αδυναμίες του υπάρχοντος Συντάγματος είναι περισσότερο από εμφανείς και μάλιστα
απ’ όλους ή τουλάχιστον τους περισσότερους.
Προτείνονται
λοιπόν στην ανάρτηση αυτή οι ακόλουθες αλλαγές, ενώ στην επόμενη και τελευταία
ανάρτησης της σειράς θα εκτεθούν και οι υπόλοιπες:
I. Εκλογικό
σύστημα και αριθμός βουλευτών
Όπως ήδη έχουμε
αναφέρει το ότι στο υπάρχον Σύνταγμα δεν περιλαμβάνεται ο τρόπος διεξαγωγής των
βουλευτικών εκλογών, αυτό απετέλεσε όπλο της εκάστοτε κυβέρνησης για να
επιχειρεί να διαμορφώσει υπέρ της το εκλογικό αποτέλεσμα. Αυτό όπως είναι ευνόητο πρέπει ούτως ή άλλως
να αλλάξει με ταυτόχρονη κατάργηση του Άρθρου 54, §1 που βρίσκεται στο
Τμήμα που αφορά την Ανάδειξη
και συγκρότηση της Βουλής και την αντικατάσταση του με Άρθρα που θα
καθορίζουν το εκλογικό σύστημα.
Σχετικά λοιπόν με
τον εκλογικό σύστημα που θα ισχύσει υπάρχουν δύο εναλλακτικές προτάσεις:
1. Εκλογή των βουλευτών σύμφωνα με το Γαλλικό σύστημα, με τον
περιορισμό ότι το κόμμα του υποψηφίου πρέπει να έχει συγκεντρώσει πανελλαδικά
τουλάχιστον το 3% των εγκύρων ψήφων·
2. Εκλογικό σύστημα σύμφωνα, βασικά, με αυτό που περιγράφεται
αναλυτικά στο βιβλίο «Τικ-Τακ»1 , αλλά με τον περιορισμό που
αναφέρεται παραπάνω.
Και στις δύο
περιπτώσεις θα ισχύει πάντως ότι ο αριθμός των βουλευτών δεν μπορεί να
υπερβαίνει τους 200 γεγονός που συνεπάγεται αλλαγή και του άρθρου 51, §1
του Συντάγματος.
II.
Οικονομία
Βρισκόμαστε,
εδώ και χρόνια πλέον, σε μια από τις βαθύτερες και ποιο επίμονες οικονομικές
κρίσεις, αφού κατά τα φαινόμενα, δεδομένου ότι το χρέος μας έχει φθάσει στο θεό
και συνεχίζει να αυξάνεται αντί να μειώνεται, δεν θα ξεμπερδέψουμε εύκολα και όπως
λένε «αυτή η κολόνια θα κρατήσει χρόνια».
Αυτό όμως δεν
είναι άσχετο με το ότι στο Σύνταγμα δεν υπάρχει κανένας όρος που να βάζει
φραγμό στη ροπή των εκάστοτε κυβερνώντων, προκειμένου να εξυπηρετήσουν τις
κομματικές τους ανάγκες και να κρατηθούν στην εξουσία, να καταφεύγουν σε
αλόγιστες και ψηφοθηρικές παροχές, με αποτέλεσμα τον υπέρμετρο δανεισμό της
χώρας που οδηγεί νομοτελειακά σε χρεωκοπία.
Κατόπιν αυτών,
επιβάλλεται να προστεθούν στο Σύνταγμα και κάποια άρθρα που να σταματήσουν
επιτέλους αυτό να συμβαίνει, Άρθρα που θα έχουν αυτήν περίπου την διατύπωση:
1. Οι κρατικοί προϋπολογισμοί πρέπει να είναι τουλάχιστον
ισοσκελισμένοι. Εάν αυτό δεν είναι δυνατόν, λόγω υποχρεώσεων που υπάρχουν από
προγενέστερο κρατικό δανεισμό, θα πρέπει τα πρωτογενή πλεονάσματα κανονικά να
καλύπτουν τουλάχιστον τους αναλογούντες τόκους καθώς και το 1/3 των χρεολυσίων
των δανείων αυτών που πρέπει να καταβληθούν στο αντίστοιχο οικονομικό έτος.
2. Η προσφυγή των κυβερνήσεων σε κρατικό δανεισμό επιτρέπεται μόνο
στις ακόλουθες περιπτώσεις:
α. Πληρωμή του μέρους των χρεολυσίων που δεν
καλύπτονται στον κρατικό προϋπολογισμό·
β. Το μετρήσιμο οικονομικό όφελος από τον όποιο δανεισμό
θα πρέπει να είναι τουλάχιστον μεγαλύτερο από τις οικονομικές επιπτώσεις που ο
δανεισμός αυτός θα επιφέρει.
3. Σε κάθε περίπτωση θα καταβάλλεται κάθε προσπάθεια ώστε το χρέος
της χώρας να μην ξεπερνά το 60% του ΑΕΠ της.
III.
Βασικοί τομείς
πολιτικής
Είμαστε
μάρτυρες να συμβαίνουν τραγελαφικά πράγματα σε καίριους τομείς άσκησης
πολιτικής. Έτσι, όχι μόνο ανάλογα με το ποιο κόμμα έχει αναλάβει την
διακυβέρνηση της χώρας, αλλά ακόμα και το ποιος είναι υπουργός από την ίδια την
Κυβέρνηση, αλλάζει ριζικά η πολιτική που ακολουθείται. Αυτό έχει σαν άμεση
συνέπεια τα προβλήματα όχι μόνο να μη λύνονται, αλλά να αυξάνονται κιόλας, αποτέλεσμα
του γνωστού «ένα βήμα εμπρός, δύο βήματα πίσω!»
Αν και αυτό
επηρεάζει όλους τους Τομείς, είναι κυριολεκτικά καταστροφικό σε καίριους
Τομείς, όπως αυτός της Παιδείας, της Υγείας και της Εξωτερικής πολιτικής.
Κατόπιν τούτου προτείνεται να ενταχθούν στο Σύνταγμα Άρθρα που θα διασφαλίζουν ότι στους τομείς
αυτούς θα υπάρχει συνέχεια και η μεγαλύτερη συναίνεση των Κομμάτων. Μια
διατύπωση τέτοιων Άρθρων μπορεί να είναι της μορφής:
1. Νομοσχέδια που αναθεωρούν ριζικά τα υπάρχοντα στους Τομείς της
Παιδείας, της Υγείας και της Εξωτερικής πολιτικής εισάγονται προς συζήτηση στην
Ολομέλεια της Βουλής και για την ψήφιση τους
απαιτείται πλειοψηφία των 3/5 του όλου αριθμού των μελών της. Τα Νομοσχέδια
αυτά δεν μπορεί να εισαχθούν εκ νέου προς ψήφιση πριν την επόμενη
βουλευτική περίοδο και οπωσδήποτε πριν την παρέλευση τουλάχιστον τριών ετών.
2. Τροπολογίες σε Νομοσχέδια ή διατάξεις νόμων που αφορούν τους
ανωτέρω Τομείς εισάγονται προς συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής και για την
ψήφιση τους απαιτείται πάλι πλειοψηφία
των 3/5 του όλου αριθμού των μελών της. Προτάσεις αυτού του είδους δεν μπορεί
να εισαχθούν εκ νέου προς ψήφιση πριν την παρέλευση ενός έτους.
3. Τα Νομοσχέδια αυτά και οι τροπολογίες που ψηφίζονται και αφορούν την
Παιδεία ισχύουν από την μεθεπόμενη και επόμενη αντίστοιχα μαθητική ή
σπουδαστική περίοδο.
Σημείωση: Το εκλογικό
σύστημα που προτείνεται περιγράφεται αναλυτικά στο βιβλίο «Τικ-Τακ» και, αν και
διατυπώθηκε έχοντας κατά νου το υπάρχον πολίτευμα, δηλαδή αυτό της
Προεδρευομένης Κοινοβουλευτική Δημοκρατίας, συνδυάζει και τις τέσσερις
απαιτήσεις που πρέπει να πληροί ένα τέτοιο σύστημα, με μικρή δε αλλαγή, ως προς
το πού θα αποδίδεται το bonus των αδιάθετων εδρών
που θα προκύπτουν εκάστοτε, μπορεί να εφαρμοστεί ανεξάρτητα από την μορφή της
αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας που ισχύει. Πράγματι το προτεινόμενο εκλογικό
σύστημα καλύπτει τις εξής απόλυτα Δημοκρατικές απαιτήσεις:
1. Σε κάθε εκλογική περιφέρεια να μπορεί να εκλέγεται
ο κομματικός υποψήφιος της επιλογής των ψηφοφόρων της·
2. Όπου είναι δυνατόν, να δίνεται η ευκαιρία να
επιλεγούν και άτομα που χαίρουν, ανεξάρτητα από την κομματική τους τοποθέτηση,
της γενικότερης εκτίμησης των ψηφοφόρων της περιφέρειας·
3. Τα κόμματα
να μπορούν να λαμβάνουν έδρες ανάλογα και με τα πανελλαδικά εκλογικά ποσοστά που πέτυχαν στα
κομματικά τους ψηφοδέλτια·
4. Το bonus που
δίδεται να βοηθά στον σχηματισμό κομματικών σχηματισμών συνεργασίας ή
κυβερνήσεων, ανάλογα με την μορφή του πολιτεύματος, και το μέγεθος του να μην
εξαρτάται από ευκαιριακές και καιροσκοπικές εκάστοτε επιλογές.
Στο βιβλίο αυτό υπάρχουν σχετικοί με το
εκλογικό σύστημα πίνακες και παραδείγματα και δείχνεται αναλυτικά το πώς μπορεί
να μειωθεί ο αριθμός των βουλευτών από 300 σε 200, χωρίς μάλιστα να υπάρχει
έστω και μία εκλογική περιφέρεια που να μην εκλέγει βουλευτή. Το σύστημα αυτό
βασίζεται σε εκλογική διαδικασία που η επιλογή των βουλευτών γίνεται σε τρεις βασικά
κατανομές, όπου :
1) Στη Α΄
κατανομή, το κόμμα που έρχεται πρώτο στη προτίμηση των πολιτών σε κάθε μία εκλογική
περιφέρεια λαμβάνει μία έδρα·
2) Στη Β΄
κατανομή, σε κάθε περιφέρεια που εκλέγονται 2 ή παραπάνω υποψήφιοι, εκλέγεται και ένας υποψήφιος από ενιαίο
ψηφοδέλτιο, στο οποίο θα υπάρχει ένας το πολύ υποψήφιος από κάθε κόμμα και οι
σταυροί προτίμησης θα είναι υποχρεωτικά δύο·
3) Στη Γ΄
κατανομή, οι βουλευτικές έδρες που απομένουν σε κάθε περιφέρεια θα διανέμονται
ανάλογα με τα πανελλαδικά εκλογικά ποσοστά που πέτυχαν τα κόμματα στα κομματικά
τους ψηφοδέλτια·
4) Οι βουλευτικές
έδρες που περισσεύουν από τη Γ΄ διανομή θα δίδονται σαν bonus
στο πρώτο πανελλαδικά σε ψήφους κόμμα, μόνο εάν μπορεί να συνεργαστεί με άλλο ή
άλλα κόμματα, περίπτωση Προεδρικής Δημοκρατίας, ή για να σχηματίσει Κυβέρνηση,
με την ίδια όμως προϋπόθεση, όπως και στην περίπτωση της Προεδρευομένης
Δημοκρατίας. Εάν όχι, η διαδικασία θα επαναλαμβάνεται με το δεύτερο κόμμα, μέχρι
και το τρίτο.
